سوختگی یک وضعیت ناخوشایند است که به واسطه انجام فعالیت‌های شدید و طولانی مدت، تماس با مواد شیمیایی یا تابش‌های مضر، پوست از دست داده شده و باعث درد، قرمزی، تورم و حتی حساسیت پوست می‌شود. در صورت سوختگی شدید، ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشید.
سوختگی به 3 دسته اصلی تقسیم می‌شود:
۱. سوختگی درجه اول: در این نوع سوختگی، فقط لایه بیرونی پوست آسیب می‌بیند. علائم آن شامل قرمزی، درد و سوزش ملایم است. این نوع سوختگی معمولاً در مدت چند روز بهبود پیدا می‌کند.
۲. سوختگی درجه دوم: در این نوع سوختگی، لایه بیرونی و داخلی پوست آسیب می‌بیند. علائم آن شامل قرمزی، سوزش، تورم و حساسیت پوست است. ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشد.
۳. سوختگی درجه سوم: این نوع سوختگی شدیدترین نوع آسیب است و ممکن است به بافت‌های عمیق‌تر از پوست نفوذ کند، شامل بافت زیرین، عضلات و حتی استخوانها. علائم آن شامل سفید شدن یا کربن‌پذیری پوست، درد شدید، تورم و احتمالاً خروج مایعات از زخم می‌باشد.
این نوع سوختگی نیازمند مراقبت پزشکی فوری است و ممکن است نیاز به درمانهای جراحی داشته باشد.
بلافاصله بعد از سوختن، اقدامات زیر باید انجام شود:
۱. خارش برداشتن: اگر شما یا شخص دیگری سوخته شده، باید فوراً از منطقه سوخته خارش را بردارید و از محیطی که باعث سوختگی شده است دوری کنید.
۲. خنک کردن منطقه: بلافاصله پس از سوختن، منطقه سوخته را زیر آب سرد (نه یخی) قرار دهید تا درد و التهاب کاهش یابد. این کار را به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه انجام دهید. اگر منطقه سوخته بسیار بزرگ است، ممکن است نیاز به تزریق آب سرد داشته باشید.
۳. آرام کردن درد: می‌توانید از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید تا درد را کاهش دهید.
۴. پوشش دادن: پس از خنک کردن منطقه سوخته، پوست را با یک باند یا دستمال تمیز پوشش دهید تا از عفونت جلوگیری کنید.
۵. مراجعه به پزشک: اگر سوختگی شدیدی داشتید، به خصوص اگر بیش از ۱۰ درصد از بدنتان سوخته باشد یا اگر سوختگی در منطقه صورت، چشم یا تنگی نفس باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تورم و عفونت ناشی از سوختن به دلایل زیر ممکن است رخ دهد:
تورم:
التهاب: سوختگی منجر به التهاب در منطقه سوخته می‌شود که باعث تورم می‌شود. این التهاب ناشی از واکنش بدن به آسیب و همچنین وارد شدن مایعات و سلول‌های التهابی به منطقه سوخته است.
آسیب به عروق خونی: سوختگی می‌تواند باعث آسیب به عروق خونی شود که باعث نفوذ مایعات به بافت‌های اطراف و تورم می‌شود.
عفونت:
آسیب به پوست: سوختگی می‌تواند پوست را آسیب بزند و باز کند که این امر می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها و میکروب‌ها به داخل بافت‌های سوخته شده و عفونت منطقه شود.
کاهش سیستم ایمنی: سوختگی می‌تواند باعث کاهش سیستم ایمنی در منطقه سوخته شده و افزایش احتمال عفونت شود.
برای جلوگیری از تورم و عفونت بعد از سوختگی، مراقبت‌های مناسب شامل تمیز نگه داشتن منطقه سوخته، استفاده از ضدعفونی کننده‌ها و پوشش دادن منطقه سوخته می‌تواند موثر باشد.
در صورت بروز تورم، التهاب یا علائم عفونت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان سوختگی، پزشک ممکن است روش‌های مختلفی را توصیه کند که شامل موارد زیر می‌شود:
خنک کردن منطقه سوخته: این اقدام می‌تواند باعث کاهش درد، تورم و التهاب در منطقه سوخته شود. این می‌تواند از طریق قرار دادن منطقه سوخته زیر آب سرد یا استفاده از کامپرس یا ژل‌های خنک کننده صورت بگیرد.
استفاده از داروهای ضد التهابی: پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن را برای کاهش التهاب و درد تجویز کند.
پوشش دادن منطقه سوخته: پوشش دادن منطقه سوخته با باند یا دستمال تمیز می‌تواند از عفونت جلوگیری کند.
مراقبت‌های ویژه: در صورت سوختگی شدید، به خصوص اگر بیش از ۱۰ درصد از بدن سوخته باشد یا سوختگی در مناطق حساس مانند صورت، چشم یا تنگی نفس باشد، نیاز به مراقبت‌های ویژه و درمان در بیمارستانی خواهید داشت.
داروهای ضدعفونی: در صورتی که سوختگی باز باشد و احتمال عفونت وجود داشته باشد، پزشک ممکن است داروهای ضدعفونی تجویز کند.
همچنین، در صورتی که سوختگی شدید و پیچیده‌تر باشد، پزشک ممکن است روش‌های درمانی دیگری مانند تزریق‌های دارویی، ترمیم بافت و یا جراحی را توصیه کند.
برخی از درمانهای خانگی برای سوختگی شامل موارد زیر می‌باشند:
استفاده از آب سرد: قرار دادن مناشف یا حوله‌های نرمی که به آب سرد آغشته شده‌اند روی ناحیه سوخته به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند.
استفاده از آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا طبیعی است و می‌تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند.
استفاده از عصاره‌های گیاهی: برخی از گیاهان مانند چای سبز، زنجبیل و نعناع دارای خواص ضد التهابی و آرام‌بخش هستند که می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند.
استفاده از پوشش‌های محافظ: استفاده از باند یا باند ضدسوختگی می‌تواند ناحیه سوخته را محافظت کرده و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند.
مصرف داروهای ضد درد: در صورت لزوم، می‌توان از داروهای ضد درد مانند آسپرین یا تایلنول برای تسکین درد استفاده کرد.
به هر حال، در صورت سوختگی شدید یا گسترده، بهتر است به یک پزشک مراجعه کرده و درمانهای مناسب را دریافت کنید.
پمادهای مختلفی برای درمان سوختگی وجود دارد. این پمادها ممکن است شامل عناصر ضدعفونی، ضدالتهاب، ترمیم‌کننده بافت و آبرسان باشند. برخی از پمادهای معروف برای سوختگی عبارتند از:
پماد سیلور سولفادیازین (Silver sulfadiazine): این پماد دارای خواص ضدعفونی و آبرسانی است و برای درمان سوختگی‌های گسترده و عفونت‌درآور مناسب است.
پماد ژل آلوئه ورا: آلوئه ورا خواص ضدالتهابی و آبرسانی دارد و می‌تواند در درمان سوختگی‌های خفیف و متوسط موثر باشد.
پماد برنتودین (Burnshield): این پماد دارای خواص ضدعفونی و خنک‌کننده است و برای درمان سوختگی‌های اولیه و کمتر شدید مناسب است.
پماد هیدروکلرتیزون (Hydrocortisone cream): این پماد دارای خواص ضدالتهابی است و می‌تواند در درمان سوختگی‌هایی که با التهاب شدید همراه هستند موثر باشد.
پماد بی‌پانتن (Bepanthen): این پماد دارای خواص آبرسانی و ترمیم‌کننده بافت است و برای درمان سوختگی‌های خفیف و متوسط مناسب است.
لطفا توجه داشته باشید که هرگونه استفاده از پمادها و درمانهای مرتبط با سوختگی باید تحت نظر پزشک باشد و بسته به شدت و نوع سوختگی تعیین شود.
