سرفه به معنای عمدتاً خروج هوا و مایعات از راه حلق و ریه است و یک علامت از بیماری‌های تنفسی و گاهاً عفونی است. این عمل به عنوان یک مکانیسم دفاعی بدن در برابر تحریکات، نظیر ذرات خارجی، میکروب‌ها، مواد شیمیایی و غیره عمل می‌کند.
اغلب سرفه با علائم دیگری همچون گلو درد، تب، خستگی و تنگی نفس همراه است و ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
سرفه به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: سرفه خشک و سرفه تر.
سرفه خشک:
سرفه خشک بدون تولید مواد از ریه و حلق است و معمولاً با صدای تیز و بدون افزایش خروجی هوا همراه است.
این نوع سرفه ممکن است ناشی از التهاب حلق و تحریکات مختلفی نظیر ذرات معلق در هوا، آلرژی، عفونت‌های تنفسی و یا عوامل شیمیایی باشد.
سرفه تر:
سرفه تر با تولید مواد از ریه و حلق همراه است و ممکن است با صدای مختلفی همراه باشد.
این نوع سرفه ممکن است ناشی از عفونت‌های تنفسی، آلرژی، بیماری‌های ریه مانند آستما یا برونشیت، عوامل شیمیایی یا دود سیگار باشد.
همچنین، سرفه ممکن است به صورت حاد یا مزمن باشد. سرفه حاد معمولاً به مدت کمتر از سه هفته ادامه دارد و معمولاً ناشی از عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی است. سرفه مزمن به مدت بیش از هشت هفته ادامه دارد و ممکن است ناشی از بیماری‌های مزمن مانند برونشیت مزمن یا آستما باشد.
سرفه یک علامت است که ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد. برخی از علل شایع سرفه شامل موارد زیر می‌باشد:
التهاب حلق و تنفسی: عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، برونشیت، زخم‌های حلق و التهاب‌های دیگر می‌توانند باعث سرفه شوند.
آلرژی: واکنش‌های آلرژیک مانند آلرژی به گرده گیاهان، مواد غذایی یا حیوانات می‌توانند سرفه را ایجاد کنند.
آستما: بیماری آستما باعث تنگی نفس و سرفه می‌شود، به ویژه در مواقع تحریک کننده مانند تماس با غبار یا دود سیگار.
بیماری‌های ریه: بیماری‌های مانند برونشیت مزمن، آمفیزم ریه، فیبروز ریه و سرطان ریه ممکن است باعث سرفه شوند.
عوامل شیمیایی: تماس با مواد شیمیایی نظیر دود سیگار، غبار، آلودگی هوا و مواد شیمیایی دیگر می‌تواند سرفه را تحریک کند.
دود سیگار: سیگاری کشیدن یا تماس با دود سیگار می‌تواند باعث تحریک راه‌های تنفسی و سرفه شود.
همچنین، برخی علل دیگر مانند سرفه عصبی، سرفه عصبی عادی، سرفه قلبی و سرفه عصبی ممکن است نیاز به ارزیابی و درمان توسط پزشک داشته باشند. در هر صورت، در صورتی که سرفه شما مزمن یا شدید است یا با سایر علائم نگران‌کننده همراه است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
سرفه در دوره بارداری نیز می‌تواند به علت عوامل مختلفی ایجاد شود. برخی از علل شایع سرفه در بارداری عبارتند از:
عفونت‌های تنفسی: مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، برونشیت و عفونت‌های دیگر می‌توانند باعث سرفه شوند.
آلرژی: واکنش‌های آلرژیک مانند آلرژی به گرده گیاهان، حیوانات خانگی یا مواد غذایی می‌توانند سرفه را ایجاد کنند.
تحریکات محیطی: تماس با دود سیگار، غبار، آلودگی هوا و مواد شیمیایی می‌تواند راه‌های تنفسی را تحریک کرده و سرفه را ایجاد کند.
آستما: برخی از زنان در دوره بارداری ممکن است با آستما مواجه شوند که می‌تواند باعث سرفه و تنگی نفس شود.
تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوره بارداری ممکن است به تحریک راه‌های تنفسی و سرفه منجر شود.
بیماری‌های ریه: بیماری‌های مانند برونشیت مزمن، آمفیزم ریه و سرطان ریه نیز می‌توانند در دوره بارداری باعث سرفه شوند.
در هر صورت، در صورتی که سرفه در دوره بارداری شما مزمن یا شدید است یا با سایر علائم نگران‌کننده همراه است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شده و درمان مناسب انجام شود.
بله، آلرژی می‌تواند با سرفه همراه باشد. واکنش‌های آلرژیک ممکن است باعث تحریک راه‌های تنفسی شده و باعث سرفه شوند. برخی از علائم و نشانه‌های آلرژی شامل سرفه، عطسه، خارش، اشک‌ریزی، تورم و تنگی نفس می‌باشد. سرفه در آلرژی معمولاً به دلیل تحریک راه‌های تنفسی توسط آلرژن‌ها ایجاد می‌شود.
درمان آلرژی می‌تواند شامل استفاده از داروهای ضدآلرژیک، از جمله آنتی‌هیستامین‌ها و کورتیکواستروئیدها، استفاده از آنتی‌آلرژیک‌ها و اجتناب از تماس با آلرژن‌ها باشد. همچنین، از روش‌های خانگی می‌توان به استفاده از فیلترهای هوا در منزل، نظافت منظم و محافظت از خود در برابر آلرژن‌ها اشاره کرد.
اگر سرفه شما به علت آلرژی است، مشاوره با پزشک یا متخصص آلرژی و ایجاد برنامه درمانی مناسب برای کنترل علائم و پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک مهم است.
سرفه در کودکان برخی از موارد معمول و طبیعی است و معمولاً نیازی به نگرانی ندارد. اما در برخی از موارد، سرفه در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از مشکل جدی تنفسی یا بیماری باشد. برخی از دلایلی که ممکن است باعث سرفه در کودکان شوند عبارتند از:
عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، برونشیت و زگیل
آلرژی‌ها مانند آلرژی به غذا، آلرژی به مواد خانگی یا آلرژی به گرده گیاهان
آسم و بیماری‌های تنفسی دیگر
تنفس برخی مواد تحریک‌کننده مانند دود سیگار یا غبار
بیماری‌های قلبی
در بسیاری از موارد، سرفه در کودکان اغلب بهبود می‌یابد و نیاز به درمان خاصی ندارد. اما در صورتی که سرفه کودک شما شدید، مزمن، با علائم دیگری همراه باشد یا به نظر شما نگران‌کننده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود و درمان مناسب انجام شود.
برای درمان سرفه خشک در کودکان و بزرگسالان، می‌توان از شربت‌های ضدسرفه استفاده کرد. این شربت‌ها می‌توانند به کاهش سرفه و تسکین علائم کمک کنند. برخی از شربت‌های ضدسرفه موثر عبارتند از:
دکسترومتورفان: این ماده معمولاً در شربت‌های ضدسرفه خشک استفاده می‌شود و به کاهش سرفه کمک می‌کند.
کدئین: این ماده نیز در برخی از شربت‌های ضدسرفه موجود است و می‌تواند سرفه را کاهش دهد.
گوايفنسین: این ماده یک نوع آنتی‌توسیوسین است که می‌تواند از ترشحات ریه تخلیه شده و به تسکین سرفه کمک کند.
هیدروکدون: این ماده معمولاً در شربت‌های ضدسرفه قوی استفاده می‌شود و می‌تواند به تسکین سرفه و درد کمک کند.
قبل از مصرف هر گونه شربت ضدسرفه، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، به ویژه اگر داروی دیگری مصرف می‌کنید یا شرایط پزشکی خاصی دارید. همچنین، توجه داشته باشید که استفاده از شربت‌های ضدسرفه باید طبق دستور پزشک یا دستورات روی بسته‌بندی آنها صورت گیرد.
سرفه‌های با مواد مخاطی معمولاً نشان‌دهنده وجود انسداد در مجاری تنفسی و ترشح مخاط است. برای درمان این نوع سرفه، می‌توان از شربت‌های ضدسرفه اکسپکتورانت استفاده کرد. این نوع شربت‌ها به تخلیه مخاط و تسهیل در خروج آن از ریه‌ها کمک می‌کنند.
بعضی از مواد موجود در شربت‌های ضدسرفه اکسپکتورانت عبارتند از:
گوايفنسین: این ماده یک آنتی‌توسیوسین است که به تسهیل در خروج مخاط از ریه‌ها کمک می‌کند.
برومهکسین: این ماده نیز یک نوع اکسپکتورانت است که به ترشح مخاط و تسهیل در تخلیه آن کمک می‌کند.
آمبروکسول: این ماده نیز به تخلیه مخاط و تسهیل در خروج آن از ریه‌ها کمک می‌کند.
قبل از استفاده از هر گونه شربت ضدسرفه اکسپکتورانت، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین گزینه را برای شرایط شما تعیین کند. همچنین، حتماً دستورات مصرف موجود بر روی بسته‌بندی شربت را رعایت کنید و در صورت وجود عوارض جانبی یا ناراحتی‌های غیرمعمول، به پزشک خود اطلاع دهید.
مراقبتهای غذایی مناسب می‌تواند در کاهش سرفه و بهبود وضعیت تنفسی کمک کند. برخی از مراقبتهای غذایی مفید برای کنترل سرفه عبارتند از:
مصرف آب: مصرف آب به مرطوب نگه داشتن مخاط و رطوبت مجاری تنفسی کمک می‌کند و در تخلیه مخاط از ریه‌ها موثر است. حداقل 8 لیوان آب در روز مصرف کنید.
مصرف مواد غذایی ضد التهاب: مصرف مواد غذایی ضد التهاب مانند میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به کاهش التهاب در مجاری تنفسی و کاهش سرفه کمک کند.
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C: مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند پرتقال، تمشک، توت فرنگی و سبزیجات تیره می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش سرفه کمک کنند.
اجتناب از مواد غذایی تحریک‌کننده: مصرف مواد غذایی تحریک‌کننده مانند محصولات لبنی، شکلات، قهوه و تنباکو می‌تواند سرفه را تشدید کند.
مصرف غذاهای گرم: مصرف غذاهای گرم می‌تواند به تسکین سرفه و درد در حلق کمک کند.
همچنین، اگر سرفه شما مزمن یا شدید است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق تری بگیرید و درمان مناسب را انجام دهید.
ورزش‌های ملایم و مناسب می‌توانند به کاهش سرفه خشک و تر کمک کنند. این ورزش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
تنفس عمیق: تنفس عمیق و آرام می‌تواند به تقویت عضلات تنفسی و بهبود جریان هوای ریه‌ها کمک کند. این تمرین باید به آرامی انجام شود تا موجب افزایش حجم هوای وارد ریه‌ها شود.
یوگا: تمرینات یوگا مانند آسانسوران و تمرینات تنفسی عمیق می‌توانند به تقویت عضلات تنفسی و کاهش سرفه کمک کنند.
پیاده‌روی: پیاده‌روی به مدت 20-30 دقیقه در روز می‌تواند به بهبود جریان خون، تقویت عضلات تنفسی و کاهش سرفه کمک کند.
شنا: شنا یک ورزش کلیه‌ای است که به تقویت عضلات تنفسی و بهبود تنفس کمک می‌کند. این ورزش می‌تواند به کاهش سرفه کمک کند.
قبل از شروع هر گونه برنامه ورزشی برای درمان سرفه، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از انتخاب و انجام ورزش‌های مناسب و بدون خطر برای شرایط شما اطمینان حاصل کنید.
