خب، همه ما این رنگ زرد رنگ شدن پوست و چشم ها رو تجربه کردیم، یا حداقل تو اطرافمون دیدیم. این پدیده به بیماری به اسم یرقان یا زردی معروفه. اما واقعاً این بیماری چیه و چه علت و عوارضی داره؟ بیاید باهم بیشتر در موردش بدونیم.
بیماری زردی یا یرقان چیه؟ یرقان یا زردی به معنای زرد شدن پوست و سفیدی چشم هاست. این پدیده به دلیل تجمع بیلی روبین (ماده زرد رنگ) در بدن اتفاق میافته. بیلی روبین یکی از محصولات دفعی طبیعی بدنه که معمولاً توسط کبد دفع میشه. ولی گاهی به دلایلی مثل آسیب به کبد، این ماده در خون تجمع پیدا میکنه و باعث زرد شدن پوست و چشم ها میشه.
علل اصلی بروز زردی یا یرقان علل متفاوتی میتونن باعث بروز زردی بشن. از جمله:
علائم و عوارض زردی یا یرقان علاوه بر زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها، عوارض دیگهای هم ممکنه بروز کنه مثل:
در صورت مشاهده این علائم حتماً باید به پزشک مراجعه کرد تا علت زردی مشخص و درمان مناسب انجام بشه. همچنین توصیه میشه در مواقع بروز زردی، مصرف الکل و چربی های اشباع شده محدود بشه.
یرقان در نوزادان نیز میتواند رخ بدهد و اغلب به عنوان "یرقان نوزادی" شناخته میشود. این وضعیت عمدتاً به دلیل افزایش دادگی بیلی روبین در خون نوزادان رخ میدهد. دلایل اصلی ابتلا به یرقان نوزادی شامل موارد زیر میشوند:
بیلی روبین اضافه: در نوزادان، کبد هنوز به طور کامل توانایی پاکسازی بیلی روبین را ندارد و این باعث افزایش سطح بیلی روبین در خون میشود.
قدرت پایین خود نوزاد برای شکستن بیلی روبین: نوزادان ممکن است قدرت ضعیفی برای شکستن بیلی روبین داشته باشند.
پلاکتنتور جدایی: اگر مادر و نوزاد خون گروه خونی متفاوتی داشته باشند، ممکن است به پلاکتنتور جدایی نوزادی منجر شود که همراه با یرقان نوزادی بوده و در این صورت درمان شایسته با مرکبات آماده فراهم میشود.
با این حال، اگر تشخیص دهنده ای بر روی پوست یا عینک ملایم مشاهده کردید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کرده و از او درباره راههای تشخیص و درمان یرقان نوزادی سوال کنید.
درمان بیماری یرقان بستگی به علت ابتلا و شدت بیماری دارد. برای موارد خفیف تا متوسط یرقان، اقدامات زیر ممکن است مفید باشند:
نوروفیتراپی: در موارد بسیار رایج یرقان نوزادی، تاب نوری خاص به نام نوروفیتراپی (phototherapy) مورد استفاده قرار میگیرد. نوزاد زیر چراغهای نوری قرار میگیرد که باعث کاهش سطح بیلی روبین در خون میشود.
تغذیه مناسب: اطمینان از مصرف غذاهای غنی از فیبر و مایعات برای کمک به رفع مسمومیت بیلی روبین مفید است.
درمان عامل اصلی: اگر یرقان ناشی از یک بیماری خاص است، درمان اصلی آن بیماری ممکن است نیازمند باشد.
داروها: در موارد خاص، پزشک ممکن است داروهای خاص را تجویز کند تا کمک به تصفیه بیلی روبین از بدن کنند.
به هر حال، مهم است که هر گونه درمان بیماری یرقان توسط پزشک تعین شود و باید از او راهنماییهای لازم در مورد درمان مناسب دریافت شود.
بیماری یرقان ممکن است نیاز به درمان خاص دارد، اعم از نوروفیتراپی، تغذیه، یا داروهای خاص. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند برای کمک به افزایش تصفیه بیلیروبین از بدن:
Fenobarbital (Phenobarbital): یک داروی ضد تشنج است که معمولا برای درمان یرقان بیماران استفاده میشود بهخصوص در مواردی که نوروفیتراپی موثر نباشد.
Ursodeoxycholic acid (UDCA): این دارو برای کاهش مقدار بیلی روبین در خون در بعضی از موارد یرقان مفید است.
Rifampicin: این دارو برای کاهش سطح بیلی روبین در بیماریهای خاص مانند یرقان استفاده میشود.
با این حال، همیشه مهم است که داروها تحت نظر پزشک تجویز شوند و دستورات آنها را به دقت دنبال کنید. همچنین اگر مشکلی با استفاده از داروها پیش آید، به پزشک خود اطلاع دهید.
نتیجه
امیدوارم این متن کمی در درک بهتر ماهیت و علل زردی به شما کمک کرده باشه. اگر سوالی دارید حتماً مطرح کنید.