آیا می‌دانستید تقریباً یک سوم زنان بالای 50 سال در ایران دچار پوکی استخوان هستند؟ این بیماری که با کاهش چگالی و استحکام استخوان‌ها مشخص میشود، می‌تواند عواقب جدی برای سلامت داشته باشد. اما خبر خوب این است که با داشتن اطلاعات مناسب و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، می‌توانید از خطر ابتلا به پوکی استخوان در امان بمانید.
در این پست می‌خواهیم به طور جامع به بررسی علل، عوامل خطر و راهکارهای پیشگیری و درمان این بیماری بپردازیم. پس با ما همراه باشید تا بتوانید در مقابل پوکی استخوان مقاوم شوید.
پوکی استخوان یا همان اُستئوپروز در سال 1892 توسط دکتر گریفیت پاترک اولین بار توصیف شد. او یک پزشک و فیزیولوژیست انگلیسی بود که به بررسی و تحقیق در حوزه بیماری‌های استخوان و عضلانی می‌پرداخت.
پوکی استخوان یا همان اُستئوپروز یک بیماری است که با کاهش چگالی استخوان و ضعف استخوان‌ها همراه است. این بیماری معمولاً به علت کاهش تولید استخوان و تخریب آنها توسط سلول‌های برنده‌کننده اتفاق می‌افتد.
اصطلاح متعارف برای پوکی استخوان به انگلیسی "osteoporosis" است. این بیماری معمولاً در افراد بالای 50 سال و به ویژه زنان پس از سنوپاوز رخ می‌دهد. از عوامل خطر آن می‌توان به فعالیت بدنی ناکافی، کمبود ویتامین D و کلسیم، سابقه خانوادگی از پوکی استخوان، مصرف بی‌رویه سیگار و مصرف مواد مخدر اشاره نمود.
علت اصلی پوکی استخوان کاهش تراکم و استحکام استخوان‌ها است که به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. برخی از این علل عبارتند از:
عواملی که احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند عبارتند از:
خوشبختانه راهکارهای موثری برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان وجود دارد:
با اتخاذ این شیوه‌های سالم زندگی، می‌توانید از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری کرده و در صورت ابتلا، آن را کنترل کنید. همچنین در صورت نیاز، درمان‌های دارویی و غیردارویی تحت نظر پزشک نیز در بهبود وضعیت بسیار موثر خواهند بود.
پوکی استخوان به طور مستقیم کشنده نیست، اما اثرات و عوارض آن می‌تواند به طور مستقل و یا در ارتباط با شکستگی های استخوانی و ناتوانی‌های حرکتی، برای افراد مبتلا به آن خطرناک باشد.
به عنوان مثال، شکستگی‌های استخوانی که ناشی از پوکی استخوان باشند، ممکن است منجر به عوارض جانبی و زندگی‌مخاطره‌آمیز شوند، به خصوص در افراد سالمند و دارای سلامتی ضعیف. بنابراین، شناخت و مدیریت صحیح پوکی استخوان اهمیت بسیار زیادی دارد به منظور پیشگیری از اینگونه عوارض جانبی و حفظ سلامت استخوان‌ها و کیفیت زندگی فردی.
سرطان استخوان و پوکی استخوان دو بیماری مستقل هستند و به طور مستقیم ارتباط میان آنها وجود ندارد. سرطان استخوان یک نوع سرطان است که از سلول‌های استخوانی ناشی میشود و به تخریب استخوان‌ها و تشکیل توده‌های سلولی خبیث در استخوان‌ها منتهی میشود. در حالی که پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که به علت کمبود استحکام و کاهش چگالی استخوان‌ها رخ می‌دهد.
هر دو بیماری دارای عوامل خطر، علائم و درمان‌های خاص خود هستند و به صورت جداگانه تشخیص داده و درمان می‌شوند. اما در برخی موارد نادر، افراد مبتلا به سرطان استخوان ممکن است به دلیل تخریب استخوان‌ها و درمان‌های موردنیاز آن، به پوکی استخوان نیز مبتلا شوند، اما این موضوع بر عکس نیست و هر دو بیماری به صورت مستقل از یکدیگر اتفاق می‌افتند.
پوکی استخوان معمولاً در سنین بالا و پس از یائسگی (سنوپاوز) بیشتر دیده میشود. زنان پس از سنوپاوز بیشتر از مردان در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند، زیرا پس از سنوپاوز سطح هورمون استروژن در بدن زنان کاهش می‌یابد که این می تواند منجر به کاهش چگالی استخوان‌ها و افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان شود.
همچنین، پوکی استخوان نسبت به سایر بیماری‌های استخوانی پس از سن 50 سالگی با فراوانی بیشتر دیده میشود. اما این بیماری می‌تواند در سنین جوانتر نیز ظاهر شود، به خصوص در صورت وجود عوامل خطری مانند سابقه خانوادگی از پوکی استخوان، کمبود ویتامین D و کلسیم، فعالیت بدنی ناکافی و مصرف مواد مخدر.
مصرف شیر و محصولات لبنی می‌تواند به حفظ سلامت استخوان‌ها و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان کمک کند. شیر و محصولات لبنی بخصوص منابع خوبی از کلسیم و ویتامین D هستند که برای سلامت استخوان بسیار مهم هستند.
کلسیم، یک عنصر غذایی اساسی برای ساختار استخوان‌هاست و شیر و محصولات لبنی منابع غنی از کلسیم هستند. همچنین، ویتامین D که بهترین منبع آن نیز از تابش نور خورشید است، کمک به جذب کلسیم از روده‌ها و استفاده از آن توسط استخوان‌ها می‌کند.
بنابراین، مصرف منظم شیر و محصولات لبنی به همراه سایر منابع کلسیم و ویتامین D، به حفظ سلامت استخوان و پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان کمک می‌کند. اما در صورت داشتن مشکلات استخوانی یا نیاز به مقدار بیشتری از کلسیم و ویتامین D، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
نتیجه
پس دست به کار شوید و سلامت استخوان‌های خود را به خطر نیندازید. با آگاهی و پیگیری مداوم می‌توانید از خطر پوکی استخوان در امان بمانید.
